နေ့စဉ် သတ်ဖြတ်မှု၊ သေကြေမှုနဲ့ ဗုံးကြဲတာတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို နိုင်ငံတကာ သတင်းဌာနတွေက စိတ်မဝင်စားကြတော့ပေမဲ့ အရင်ကပြောခဲ့ဖူးသလို သေတဲ့လူ ပမာဏများလာရင်တော့ စိတ်ဝင်စားကြတာ ထုံးစံပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာအကြောင်း ရေးကြလို့ မြန်မာ့အရေးကို စိတ်ဝင်စားမှု ပြန်မြင့်လာပြီလို့တော့ အဆောတလျင် ကောက်ချက် မချစေလိုပါ။
ဒါ့အပြင် 'သတင်းပါတယ်' ဆိုတာလောက်နဲ့ စေ့ငုကြည့်ဖို့ မဟုတ်ဘဲ သတင်းထဲမှာ အရေးပေးဖော်ပြထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ၊ အသုံးပြုတဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ သတင်းအခေါ် - ‘Quote’ (ပြောစကား) - တွေမှာ ဘယ်သူတွေကို အဓိက ကိုးကားထားသလဲဆိုတာကလည်း အရေးကြီးပြန်ပါတယ်။
ဆိုကြပါစို့ - သတင်းတစ်ပုဒ်ထဲမှာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ကို ဘယ်နှစ်ကြိမ် ထည့်ရေးသလဲ၊ စစ်ကောင်စီ (ဇော်မင်းထွန်း) ကို ဘယ်နှစ်ကြိမ် ထည့်သုံးထားသလဲ စသည်ဖြင့်။
နောက်ထပ် ထူးခြားချက်တစ်ခုကတော့ ကချင် အနန့်ပါဖြစ်ရပ်နဲ့ ရှမ်းတောင် နမ့်နိန်းကျေးရွာ သတ်ဖြတ်မှုတွေတုန်းက အသံ တချက်မှ မထွက်ခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီ (ဇော်မင်းထွန်း) ဟာ ခု ပဇီကြီး ကျေးရွာဖြစ်ရပ်အပြီးမှာ ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် အသံထွက်လာတာပါ။
ပဇီကြီးဖြစ်ရပ် အစောပိုင်းမှာ သတင်းတို၊ စက်ရပ်သတင်း (Breaking News) တွေ တောက်လျှောက် တက်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လူ ၁၀၀ မကျော်ခင် ၅၀ ကျော်သေဆုံးဆိုတဲ့ ပထမအဆင့်မှာ အများစုက ဒေသသတင်းရင်းမြစ်တွေကို ကိုးကားပြီး ရေးကြတာပါ။ ဒါပေမဲ့ လူ ၉၀ ကျော်၊ ၁၀၀ ဖြစ်လာပြီးနောက်ပိုင်းမှာတော့ သတင်းဆောင်းပါးလို့ ခေါ်တဲ့ ဆောင်းပါးရှည်တွေ ရေးကြပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားတဲ့ လူနာမည်တွေ၊ အဖွဲ့အစည်းနာမည်တွေက အရေးပါလာပါတယ်။ လော်ဘီအချို့က ပကဖ/ပလဖ ရုံးဖွင့်ပွဲ မဟုတ်ဘူးလို့ အကြောက်အကန် ငြင်းနေပေမဲ့ နိုင်ငံတကာ သတင်းဌာနတိုင်းနီးပါးကတော့ ‘ဒေသခံ တိုက်ခိုက်ရေးအဖွဲ့ ရုံးဖွင့်ပွဲ’ လို့ပဲ ဖော်ပြပါတယ်။
ဥပမာတချို့ပြရရင် – ‘a ceremony to mark the opening of an office for their local volunteer defence force’ – ‘the opening of a new office of an administrative unit of the People’s Defense Force (PDF)’ – ‘insurgent ceremony’ စသည်ဖြင့်။ အထင်ကရ သတင်းဌာနကြီးတွေရဲ့ ရေးသားချက်တွေကို ထုတ်နုတ်ပြတာဖြစ်ပါတယ်။ (အနီရောင်စာသားတွေကို နှိပ်ပြီး မူရင်းသတင်းတွေကို ဖတ်နိုင်ပါတယ်)
သတင်းဌာနအများစုက စစ်ကောင်စီ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဇော်မင်းထွန်းကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး ထည့်သွင်းအသုံးပြုကြတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါ့အပြင် ဇော်မင်းထွန်း စကားဖြစ်တဲ့ ‘အကြမ်းဖက်သမားတွေ ရှိတဲ့နေရာကို ပစ်တာပါ’ - ‘terrorists’ ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို ထည့်သုံးကြတာ တွေ့ရတယ်။
စင်ကာပူအခြေစိုက် Strait Times သတင်းဌာနဆိုရင် Myanmar junta confirms deadly strike, says it targeted ‘terrorists’ လို့ ခေါင်းစီးမှာ တင်ပါတယ်။ အတွင်းမှာတော့ NUG ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲက နှစ်ကြောင်းကိုသာ ထုတ်နုတ်ဖော်ပြပါတယ်။ ‘ထုတ်နုတ်ဖော်ပြ' သာဖြစ်ပြီး ‘ဆက်သွယ်မေးမြန်း' မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို သတိပြုစေလိုပါတယ်။
ဒီအစောပိုင်းမှာ ဇော်မင်းထွန်းဟာ အယ်ဂျာဇီးယား သတင်းဌာနနဲ့ သီးသန့်မေးမြန်းတာ (Exclusive Interview) တောင် လုပ်ခဲ့တာပါ။ ဒီထဲမှာ အနန့်ပါဖြစ်ရပ်ကို ထည့်ပြောသွားပြီး အရပ်သားတွေကို ကြဲတာမဟုတ် ‘ကေအိုင်အေ စခန်းကို ဗုံးကြဲတာပဲဖြစ်တယ်’ ဆိုတာကို အပ်ကြောင်းထပ်အောင် ငြင်းသွားတာ တွေ့ရတယ်။
ပြောရရင် နိုင်ငံတကာ သတင်းမီဒီယာတွေမှာ အသာစီးယူဖို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေ ခြေလှမ်းစိတ်လာပါတယ်။
ပဇီကြီးဖြစ်ရပ်ဟာ ‘လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှု’ ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတကာက ရှုံ့ချလိုက်ပြီ ဆိုပြီး လုံးသုတ် ရမ်းတုတ်နေသင့်တဲ့ အချိန် မဟုတ်ပါဘူး။ ‘နဂါးနှစ်ကောင်ပူးနေတာပါ၊ ယုံယုံကြည်ကြည် ဆုတောင်းလိုက်ပါ’ ဆိုတာတွေကို ပြန်ရှဲတဲ့လူတွေလောက်ပဲ ဒါမျိုးတွေကို ယုံကြပါလိမ့်မယ်။
မင်းအောင်လှိုင်စစ်တပ်ဟာ ပြည်သူ့ပိုက်ဆံ၊ အခွန်ငွေနဲ့ သဘာဝရင်းမြစ်တွေ ထုတ်ရောင်းပြီး စိတ်ရှိတိုင်း ထိုင်ဖြုန်းနေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဇော်မင်းထွန်းဆိုတာ ဇော်မင်းထွန်း တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ဘဲ သူ့နောက်မှာ အကြံပေးနေတဲ့ PR Team တွေနဲ့ Professional Publicists တွေ ရှိတယ်ဆိုတာ သတိပြုသင့်ပါတယ်။
ဝါဒဖြန့်ချိရေးမှာ ဘယ်သူက သာနေသလဲ၊ ဘယ်သူ နောက်ကောက်ကျနေသလဲဆိုတာ ဦးစီးလုပ်ကိုင်နေသူတွေ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် သိကြလိမ့်မယ်ထင်ပါတယ်။
